Spouwmuurventilatie wordt toegepast bij woningen die voorzien worden van spouwmuur isolatie. Maar is dit in alle gevallen wel noodzakelijk? Wat is het verband tussen spouwmuurisolatie en ventilatie? Is het nog wel nodig om de spouw te ventileren bij spouwmuurisolatie en hoe zit het met de ventilatie van de woning zelf? Vragen die wij vaak krijgen en waar we hier antwoord op geven. Maar vooraf stellen we wel dat elk probleem vaak vraagt om een oplossing op maat.
Functie van de spouwmuur
In Nederland wordt er gebouwd volgens het spouwmuurprincipe. Een spouwmuur zonder isolatie heeft amper thermische isolerende werking, alhoewel men eerder dacht dat dit wel zo was. Natuurlijk duurt het eventjes voordat warmte zich door de twee muren heeft gedrongen, maar de lucht in een lege spouw kan heel goed warmte geleiden. Alleen wanneer de spouw helemaal vacuüm zou zijn, zoals de dubbele wand van een thermosfles, zou de warmte alleen maar door straling kunnen worden doorgegeven.
Een spouw voorkomt wel dat vocht niet bij de binnenmuur komt. Vooral bij oude spouwmuren kan er veel vocht in de buitenmuur dringen en vaak er zelfs doorheen. Dat vocht hoopt zich op wanneer de spouw niet goed wordt geventileerd, en zal naar beneden sijpelen.
Als de spouw vervuild is met rommel en met bijvoorbeeld cementbaarden, kan het gebeuren dat het vocht zich naar de binnenmuur verplaatst omdat de twee muren op die plekken met elkaar in verbinding staan. Daar kan het vocht voor problemen gaan zorgen. Zeker wanneer de binnenmuur langere tijd nat is op dezelfde plek. Op den duur kunnen zelfs ongezonde schimmelplekken ontstaan.
Isolatiemateriaal in de spouw
Vanaf de tijd dat er isolatiemateriaal wordt aangebracht in de spouw is de thermische isolatie van een spouwmuur beter. Vooral in het begin werd er materiaal gebruikt, wat niet echt vochtbestendig was, met als gevolg verzakkende isolatie en vochtige muren.
Dit is een stuk verbeterd sinds de komst van andere materialen als polystyreenplaten. Hierbij is het wel belangrijk is dat de platen goed aaneengesloten bevestigd worden. Meestal worden de voegen tussen de platen dicht gemaakt met Pur-schuim. Tussen deze isolatie en de buitenmuur blijft dan altijd nog een aantal centimeters vrij, waardoor de luchtstroom van de ventilatie, het vocht af kan voeren.
Ventilatievoegen en roosters
De functie van ventilatievoegen en roosters is dus duidelijk: het ventileren van de spouw zodat eventuele aanwezig vocht kan worden afgevoerd. Je ziet onder in een muur vaak dat een aantal stootvoegen – verticale voeg – op bepaalde afstand van elkaar, zijn opengelaten. Meestal zit er een ook een speciaal roostertje in om inregenen te voorkomen. Om te zorgen dat de lucht kan worden afgevoerd zijn boven in de muur ook stootvoegen open gelaten. Zodoende creëer je een constante luchtstroom door de spouw.
Oudere woningen hebben vaak op bepaalde plaatsen, vier of vijf bakstenen die verticaal naast elkaar zijn ingemetseld, met open voegen tussen de stenen. Sommige mensen maken de fout, deze voegen af te dichten in de winter, omdat men denkt dat dan de kou minder snel binnendringt in de woning. Dat is misschien ook zo, maar je sluit wel de ventilatie af en bevordert de vocht-opeenhoping in de spouw met alle eventuele gevolgen van dien.
Kruipruimte onder de woning
De kruipruimte onder een woning moet ook altijd goed geventileerd zijn, om dezelfde redenen. Deze ruimte moet altijd droog blijven en eventueel vocht uit de grond moet kunnen worden afgevoerd. Hiervoor is meestal een rechtstreekse verbinding gemaakt met de buitenlucht, dwars door de spouwmuur. Maar soms is alleen een verbinding met de spouw zelf gemaakt, en dan is het dus belangrijk dat de spouw geventileerd is en de openingen niet zijn afgedicht.
Na-isoleren van de spouwmuur
Nu de vraag wat er dan moet gebeuren wanneer je de spouw laat (na-) isoleren met speciaal isolatiemateriaal? Het is afhankelijk van de staat van de spouwmuur en het eventuele aanwezige oude isolatiemateriaal en de mate van vervuiling en de ventilatie van de kruipruimte.
Bij het isoleren van een spouwmuur wordt de gehele spouw gevuld met isolatiemateriaal, wat dus juist de ventilatieopeningen afsluit. De vraag is of dit kwaad kan. Het antwoord op deze vraag is: in principe niet. Dat geeft dus al aan dat er een aantal voorwaarden zijn.
Ten eerste moet de buitenmuur voldoende poreus zijn, zodat vocht juist ook door de muur zelf weer kan verdampen. Dat kan bijvoorbeeld bij geglazuurde stenen een probleem zijn, omdat deze niet echt dampopen zijn. Net als geverfde muren waar geen dampopen verf op is aangebracht. Vocht wat zich in de muur kan verzamelen kan dan niet verdampen omdat deze laag dit voorkomt.
Ten tweede moet worden voorkomen dat de ventilatiekanalen naar de kruipruimte worden afgesloten. Wanneer dit via de spouw gebeurt, kun je dit niet voorkomen en zullen er aparte ventilatiekokers moeten worden aangebracht, wat op zich niet veel werk is. Voor bestaande kokers die door de spouw lopen is het geen probleem.
Ten derde moet de spouw vooraf goed worden gecontroleerd op vervuiling en aanwezige koudebruggen. Deze moeten, samen met oud isolatiemateriaal, worden verwijderd. De controle vindt plaats met een speciale camera, via een gat in de muur. Voor het verwijderen van vervuiling zullen een of meerder stenen tijdelijk uit de muur moeten worden verwijderd.
Ten slotte mag het gebruikte isolatiemateriaal geheel geen vocht opnemen en schimmelvorming tegengaan. De keuze voor een bepaald isolatiemateriaal maken we in overleg met de klant.
En de woningventilatie?
De ventilatie van een woning krijgt vaak veel te weinig aandacht, terwijl een goed geventileerde woning, heel belangrijk is. Wanneer je een woning potdicht maakt door alles goed te isoleren en alle gaatjes en kieren dicht te maken, haal je dus ook de altijd wel aanwezige ventilatie weg.
En een slecht geventileerde woning, hoe goed ook geïsoleerd, geeft een slecht binnenklimaat: er komt te weinig frisse lucht binnen. Het is niet zo gek dat er klachten zijn van bewoners van huurhuizen, waarvan de woningbouwvereniging dacht goed bezig te zijn, door woningen te isoleren. Men vergat de ventilatie aan te passen waardoor de bewoners, vooral kinderen, steeds meer klachten krijgen.
Spouwmuurprincipe
Sommige isolatiebedrijven stellen dat het ventileren van de spouw leidt tot een snellere droging van de spouwbladen, en inwendige condensatie in de winter vermijdt. In werkelijkheid is de bijdrage van spouwventilatie nihil (blijkt uit onderzoek van de Universiteit Gent).
Spouwventilatie heeft slechts een beperkte invloed op de droging. Het droogproces van het binnenspouwblad versnelt aanzienlijk. Het binnenspouwblad wordt enkel vochtig door ingebouwd bouwvocht zodat de spouwventilatie na enkele maanden haar nut verliest. Voor de droging van het buitenspouwblad geldt dat de spouwventilatie het droogproces slechts in beperkte mate verkort. Spouwventilatie verlaagt de dampspanning in de spouw, waardoor de droging sneller plaatsvindt, maar de temperatuur van het buitenspouwblad verlaagt in de winter, waardoor droging dan weer langer duurt.
Conclusie: Een spouwmuurventilatie is niet nodig als de spouw geen vocht geleidt. Laat de spouw daarom door een professioneel bedrijf inspecteren zodat je niet met onnodige kosten wordt geconfronteerd.
Een gezond binnenklimaat
Ook zonder spouwmuurventilatie kun je zorgen voor een gezond binnenklimaat. Het gevelmetselwerk is namelijk zo luchtdoorlatend, dat de spouw niet als on-geventileerd beschouwd kan worden. Daarnaast is het wel belangrijk om goed te blijven ventileren door bijvoorbeeld raamventilatieroosters. Oude huizen ventileren vanzelf door de vele kieren in huis. Bij een goed geïsoleerde woning moet je dus zorgen voor een goede ventilatie. Bij erg goed geïsoleerde woningen en energie-neutrale woningen vind je dan ook vaak een balansventilatie.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken is luchten niet hetzelfde als ventileren. Luchten doe je door elke dag een kwartiertje de ramen open te zetten, bij ventileren zorg je ervoor dat er continu frisse lucht in en uit kan komen. Met raamventilatieroosters verbeter je het binnenklimaat aanzienlijk. Op die manier kan er voortdurend frisse lucht het huis in- en uitkomen.
Conclusie
Ventilatie is belangrijk! Of je bij spouwmuurisolatie moet ventileren hangt van de situatie af. Belangrijk is dat je altijd advies moet inwinnen bij een professioneel isoleerbedrijf zoals Isocoat Isolatie. Wij komen altijd eerst kijken wat voor maatregelen we moeten of kunnen treffen voordat we overgaan tot (na)isoleren van de spouwmuur. Ga niet zomaar met het eerste de beste bedrijf in zee maar laat je goed en vakkundig voorlichten. Er zijn jammer genoeg nog steeds bedrijven die zonder echt verstand van zaken te hebben, spouwmuurisolatie aanbrengen met alle mogelijke vervelende gevolgen.
Neem contact op met ons of vraag direct een offerte aan; we komen altijd bij je langs om de mogelijkheden en onmogelijkheden te bespreken, ook wat betreft de spouwmuurventilatie.
Lees ook:
- Na-isoleren spouwmuur
- Icynene voor spouwmuurisolatie
- HR++ korrels als spouwmuurisolatie
- Inblaaswol Supafil
- Spouwmuurisolatie en geluid
- Voor- en nadelen icynene
Isocoat Isolatie verzorgt woningisolatie. Naast vloerisolatie en bodemisolatie betekent dit dat we ook spouwmuurisolatie, spuitisolatie en dakisolatie verzorgen.
Pien M
op 07 Aug 2020